Monday 18 April 2011

ROLE MODELS FOR CHILDREN


Creatures of the planet learn by imitation from parents and other
family members. Baby monkeys stay with their mother and learn
skills of living by watching her actions.

 A baby monkey or puppy can approach the senior male and be
treated gently. Three years later the same action by an older baby
monkey will cause an angry response. Adult dogs seldom harm
a puppy.

In the human race, children need role models on which to base their
behaviour. Role models can be family, teachers, neighbours, pastors,
friends and film stars. All of us can remember significant people who
have helped us to frame our personality as we became adult.

We can also remember role models in the media who took drugs,had
many marriages and  became drunkard. Many of us accepted them as
role models by rejecting their lifestyles in our own lives. Many other
young people tried to follow their example.

We remember gentleness and patience of our grandmother. We recall
how our uncle used to keep his tool shed so neat and clean. Mother
used to sing lullabies to us. Our brother would look after his younger
brothers and sisters. A teacher would be so practical and organized.
We have tried to be the same.

Fathers , mothers, grandfathers, grandmothers, uncles, aunties all teach
us about family values, cooking, carpentry, car mechanics and the skills
of being a loving brother, sister or parent. They provide role models.

So too family members who are violent, drunken, abusive, cheating and
promiscuous. They may teach family members a range of negative skills.
At the same time, they may be rejected by family members who follow
more positive values.

Ol enimel bilong graun i mas lainim olgeta samting bilong laip na mama
i skulim em. Mama monkey i skulim pikinini long hangamap long diwai
na ranawe na hait sapos wanpela pisin i singaut strong. Mama i statim
trening na papa i bihainim.

Man na meri i lainim planti samting i kam long mama na papa. Pikinini
bilong yum ii no kamap bikpela insait long 4 o 5pela yia olsem ol enimel.
Ol i lain long toktok na rit and rait. Ol i lain long tingting na skelim. I gat
ol papa, mama ol lain bilong famili na pastor na tisa.

Role model em wanpela man o meri inap givim gutpela example long
narapela na soim we bilong stap gut, wok gut na bihainim gutpela laip.
Nambawan role model em mama bilong pikinini.

Papa inap mekim wankain tu. Em i soim we bilong pikinini man long
stap gut insait long famili. Em i soim eksampel bilong em yet. Pikinini
i no ken spak, pait na pulim simok. Olsem papa i no mekim wankain
tu. Pikinini i no ken paitim ol susa. Olsem papa i no mekim wankain.
Papa i soim olgeta we long lukautim famili. Mama i soim we bilong
gutpela mama na marit meri.

I gat moa role model i stap tu. Lapun papa na lapun mama na ol uncle
na aunty i soim kain kain gutpela we bilong stap gut na sapotim famili
na komyuniti. Ol pastor na tisa tu i gat kain kain save long soim ol
pikinini.

I gat ol role model nogut i stap long famili, komyuniti na TV. Papa
inap spak na pait. Em inap raun wantaim ol meri na soim rot nogut
long pikinini man na meri bilong em. Nogut sapos ol pilaia bilong
Kumul futbal tim i raun na spak na pait bihain long futbal. O man
omeri bilong TV i go long kot long sas bilong pulim spak brus.

How can a father/mother be a positive role model?

They show sons and daughters how to be a loving, strict, disciplined,
caring parents with a sense of humour, respect for all, faith awareness,
practical skills, ability to compromise when necessary, honesty, ability
to discuss and caring for people.

Papa /mama i gat spesel spes long laip bilong ol pikinini bilong ol. Ol yet
i lukautim pikinini stat long taim mama i karim. Wanem samting ol nupela
pikinini i lainim insait long fas 6 pela yia em ol bai holim long olgeta laip
bilong em. Mama i no lukautim pikinini gut na paitim em, pikinini bai i
no stap amamas na strong. Em tu inap kros na pait.

Sapos papa na mama i wok wantaim ol lain bilong em na soim stretpela
rot long ol pikinini ol tu inap bihainim. Sapos papa na mama i save lap na
tok fani, ol pikinini bai bihainim. Sapos tupela marit i sindaun na toktok
long ol wari, ol pikinini bai amamas. Sapos ol i save pre long nait na
long taim bilong kaikai ol pikinini inap luksave na bihainim.

List the significant role models in your life.

My mother was patient and did not judge her children. She was faithful
to my father. My father always supported people who needed help. My
Sunday school teacher raised a beautiful family and made sure that all
had an education. My neighbour showed how to respect othersand
many more.

Mama i soim mi we bilong stap gut na no ken pait. Em i soim mi we
bilong kukim kaikai, samapim klos na lukautim pikinini brata bilong
mi. Em i soim mi bilip long Jesus. Em i skulim mi long soim love long
famili.

Papa i skulim mi we bilong lukautim famili. Em i soim ol pikinini man
olsem spak na pait i no gutpela. Em i soim ol we bilong stap strong
olsem man. Em i skulim mi long love na sakrifais bilong Jesus. Em i
skulim mi long wokim haus na lukautim ensin bilong ka.

Brata i soim we bilong gutpela brata. Taim mama na papa i go long
wok, brata i lukautim mi. Em i halivim mi wantaim kaikai na soim mi
we bilong wokim paia. Em i wokim liklik haus bilong mi long gaden.
Em i wokabaut i go long skul wantaim mi.

Susa em i gutpela meri tru. Em i lukautim ol pikinini na kisim ol i go
pilai long riva. Em i go long hai skul na i laik kamap nes. Papa i putim
em long hai skul bikos em i tok olsem ol yangpela meri i gat rait long
kisim gutpela edukesen. Susa i halivim mi wantaim skul wok bilong mi.
Nau mi stat long halivim liklik brata na susa bilong mi wankain bikpela
susa bilong mi.

Lapun papa i soim ol pasin bilong bipo. Em i skulim mi long wokim kanu
na lukautim ol tul bilong mi. Em i stori long taim bilong ol tumbuna. Em i
no amamas long pait pasin bilong tupela marit tude.

Em i soim we bilong em long lukautim meri bilong em. Em lapun mama
bilong mi. Mi bai lukautim meri bilong mi wankain papa na lapun papa
bilong mi. Em i stori long laip bilong Jesus.

Lapun mama i switpela meri tru. Em i no meri bilong pait nau o bipo. Em
i mari bilong sindaun na toktok bihain long taim bilong wok. Em i save wok
hat yet na kisim paiawut i kam bilong wokim paia long haus. Em meri bilong
stori olsem man bilong em. Ol pikinini i harim stori bilong taim bilong ol
tumbuna. Em i lukautim ol pikinini taim mama i go long ol gaden.

Pastor em i gutpela man. Em i man bilong hat wok insait long sios na givim
gutpela eksampel long olgeta. Em i lukautim famili bilong em na famili bilong
sios. Em i gat gutpela save long Baibel na skulim mipela olgeta long tingting
bilong papa God na ol pasin bilong Jesus.

Tisa em i gutpela meri. Em i meri bilong tok klia long ol sumatin. Sapos
wanpela i no save em bait ok klia wan wan de inap olgeta i save. Em i
givim gutpela wok long mipela na i kam long wok olgeta taim. Em i gat
gutpela buksave long kain kain samting na skulim mipela.

No comments:

Post a Comment